در حسرت شهرزاد
️یک چهارم از فصل دوم سریال شهرزاد را دیدیم؛ سریالی که با وجود پخش در شبکهی نمایش خانگی به علل گوناگون؛ از حضور عوامل حرفهای و بازیگران کارکشته و تبلیغات گسترده گرفته تا ضعف تلویزیون و سریالهایش، توانسته مخاطبان زیادی را جذب کند. خیلیها منتظر دوشنبهها هستند تا قسمت جدید را بخرند و بلافاصله ببینند.
فصل دوم شهرزاد اما تا اینجا مانند فصل اولش، آن پختگی و دقت را ندارد. گریمهای اگزجره و نمایشی و آرایشی جای گریمهای منطقی و عادی فصل قبل را گرفتهاند؛ مثلا نگاه کنید به سبیلهای امیر جعفری و مقایسهاش کنید با گریم بدون اغراق شهاب حسینی. تغییر محسوس در گریم بازیگران و تغییر سلیقهی چهرهپردازی را میتوان بدون نگاه به تیتراژ و نشستن عبدالله اسکندری به جای سعید ملکان، حس کرد.
خلأ نبود علی نصیریان هم به قدری عمیق است که رویا نونهالی و رضا کیانیان با دو سبک بازی متفاوتشان، نتوانستهاند آن را پر کنند. در واقع نصیریان، انرژیِ حضوری با خود به صحنه میآورد که قابل مقایسه با بازیگر دیگری نیست. فضای بعضی اتفاقات و مکانها هم آن گیرایی پیشین را ندارد؛ مثلا فضای قهوهخانهها و جاهلهای شهرزاد را با فضای شب دهم خود حسن فتحی یا دندون طلای میرباقری مقایسه کنید تا دستتان بیاید، چه میگویم.
مسئلهی مهم دیگر، پرداخت صحنه است. فصل دوم شهرزاد در نیمهی دههی ۱۳۳۰میگذرد. در تهرانی که بعد از کودتای ۲۸مرداد۱۳۳۲، پوست انداخته است، پایتختی که در دوران آغاز دیکتاتوری محمدرضا پهلوی، به واسطهی افزایش قیمت نفت، سرمایهگذاری غربیها و ورود اسباب و لوازم گوناگون در مسیر توسعه بوده است.
در آن سالها خط اتوبوسرانی شرکت واحد افتتاح شده، ملت با هواپیما به سفر فرنگ میرفتهاند. ساواک درست شده، آپارتمانسازی رونق گرفته و طبیعتا این تاثیرات، بر گویش و گفتارها هم تاثیر گذاشته اما سیمایی که حسن فتحی در شهرزادش از تهران دههی۱۳۳۰ نشان میدهد، تفاوت چندانی با تهران دههی۱۳۲۰ و قبلش ندارد.
فیلمها و عکسهای زیادی از آن دهه وجود دارد. پدربزرگها و مادربزرگهایمان به خوبی آن دوران را به یاد دارند و شاهدان زندهی فراوانی وجود دارند که آن دوره را با جزئیات، زندگی کردهاند. با این ضعفها، آنچه مخاطب را همچنان پایبند شهرزاد نگه میدارد خط قصه و کنجکاوی برای دانستن سرنوشت قهرمانهای قصه، دیدن بازیهای شهاب حسینی و ترانه علیدوستی والبته اعتیاد رسانه به قرارهای دوشنبه برای گرفتن دیویدی سریال است.
شهرزاد، هرقدر پیش میآید، کار برای سازندگانش سختتر میشود، چون هم ما شهرک سینمایی مربوط به دههی۱۳۳۰ به بعد نداریم و هم شواهد زیادی از دورهی معاصر – چه تصویر و چه افراد- وجود دارد که جلوی سازندگان سریال را برای ساخت فضای باسمهای و بیمدرک و دلیل میگیرد.
احسان ناظمبکایی