استانداردهای اجتماعی زیبایی بی منطق و بیرحمند. این استانداردها که توسط رسانه ها تداوم بخشیده و تقویت میشوند، در خیلی از موارد به ضرر زنان هستند. باور غلط در مورد موی بدن زنان جزو این استانداردهاست که در آن زنان باید همیشه بدنی بدون مو داشته باشند.
چه کسی اینهمه کثیفی را در سرتاسر بدنش میخواهد؟
نتیجه حاصل از این استاندارد غلط این است که زنانی که موی بدن دارند سرزنش شده و کثیف خوانده میشوند. همچنین باعث میشود زنانی که موی دست یا زیر بغل دارند کمتر لباسهای آستین کوتاه بپوشند. معمولاً زنان خود را بخاطر داشتن مو سرزنش میکنند و برای خلاص شدن از آن به روشهای دردناکی مانند موم انداختن کل بدن متول میشوند. موی صورت که حتماً باید برداشته شود. از موی پشت لب گرفته تا ابروها، موی چانه و غیره. دیدن موی بدن زن برای مردم چندش آور است.
ولی همین مسئله موهای بدن و صورت برای مردان هیچ مشکلی نیست و مردی به خاطرش نکوهش نمیشود. این فقط حرف ما را ثابت میکند که جامعه صرفاً بدن زن را در انواع مسائل مانند اندازه، مو و انتخاب لباس سرزنش و کنترل میکند.
سرزنش شدن به خاطر موی بدن٬ زنان را به روشهای موزدائی مانند موم، تیغ زدن ، مو کندن و حتی استفاده از الکتریسیته برای ریزش موی بدن سوق میدهد که اکثر این روشها بسیار دردناک هستند. تبلیغات مربوط به کرمهای موبر فوق العاده جنسیت زده هستند، مثل تبلیغ کرم مو بر VEET که در آن زنانی که موی بدن دارند “مرد” خطاب میشوند. در نوع دیگری از تبلیغات فرایند موزدایی بدون درد و راحت نشان داده میشود در حالیکه اصلاً چنین نیست.
هدف این نوع تبلیغات بهرهبرداری مالی از حس معذب بودنی است که خود به زنان تحمیل و القا میکنند. زنانی که از محصولات موبر استفاده میکنند در این تبلیغات به شادی و موفقیت دست مییابند، مردان در مقابل زیبایی شان به زانو درآمده و پوست لطیف و بی مویشان را نوازش میکنند. در خیلی از این تبلیغات، کرم موبر روی پوست بدون مو کشیده میشود، یعنی موی بدن زن چنان تابو است که حتی قبل از برداشتنش هم نباید تصویرش نشان داده شود.
هارنام کائور زنی است که با این هنجارها و استانداردهای غلط به مبارزه برخاسته است. او، که بخاطر سندرم تخمدان پلی کیستیک ریشی مانند مردان دارد، چند وقت است دیگر جلوی رشدش را نمیگیرد و از همین رسانهها و صنعت مُد برای تغییر دیدگاه مردم استفاده میکند. این مدل و سلبریتی اینستاگرام و طرفدار دیدگاه مثبت بدنی * میگوید هنوز هم از طرف جامعه زیر فشار قرار میگیرد تا موهایش را بردارد.
در یک توییت عمومی از زنان خواستم تا تجربیات خود در زمینه موی بدن را به اشتراک بگذارند و جوابهای خیلی زیادی دریافت کردم که نشان میداد سرزنش زنان بخاطر موی بدنشان توسط هر دو جنسیت انجام میشود. انواع این سرزنشها شامل نگاههای ناراحت کننده، سرزنش آشکار و بارز و حتی فحاشی و توهین بهخاطر موی بدن بود.
یکی از زنانی که پاسخ داده بود، به نام ساریتا، میگفت: سر قراری با مردی که یکی از دوستانم به من معرفی کرده بود، لباسم تا زانو بود و پاهایم مو داشتند. پس از قرارمان، آن مرد از دست دوستم خیلی شاکی بود. بعد از آن دیگر هرگز ندیدمش.”
هینام نیز از تجربه سرزنش شدن به خاطر موی صورت گفت: “وقتی دبیرستان بودم یکی از دوستانم که پسر بود از من پرسید چرا سبیل دارم. وقتی به خانه برگشتم موی بالای لبم را به شدت موم انداختم.”
یکی از دلایلی که زنان نیز در این نوع سرکوفت زدن شرکت میکنند این است که نمیخواهند به خاطر همسو نبودن نظرشان با مردان قضاوت و سرزنش شوند. معمولاً مردان از دیدن موی بدن زنان حالشان بد میشود ولی وقتی به خودشان میرسد داشتن موی بدن مشکلی ندارد.
اما این سرزنش و کنترل زنان لزوماً به مردان محدود نمیشود. زن ستیزی نهادینه شده از آنجا شروع میشود که زنان زنان دیگر را سرکوب و کنترل میکنند. در ادامه به موردی میپردازیم که یک زن به خاطر موزدایی نکردن سرزنش و مسخره شد.
نیاهی جموال میگوید: “روزی در ماه ژوئن با همکاران ژورنالیست زن که در نپال با آنها آشنا شده بودم مشغول خوردن صبحانه بودیم. یکی از همکاران که اهل کشور همسایه بود، موهای دست و پایش را موم نکرده بود چون همینطور راحت بود. ولی دیگر همکاران او را به شدت مسخره کرده و حتی به او گفتند که زشت شده. حالش آنقدر بد شد که نتوانست غذایش را تمام کند.”
قضاوت و تمسخر زنی که نمیخواهد موهای بدن و صورت خود را بردارد از واکنشهای رایج در این شرایط هستند. حتی کسانی که از دیگران آگاه تر هستند نیز در بعضی موارد دست به چنین کارهایی میزنند.
سلما از دوران کودکی خود به یاد دارد که چطور اعتماد به نفسش را از دست داد: “وقتی بچه بودم موهای صورتم خیلی زیاد بودند. ابروی پیوسته و سبیل داشتم و هنوز هم یادم می آید که دیگران چه حرفهایی در موردم میزدند، نه فقط اعضای خانواده بلکه دوستانم.”
“به خاطر ابروی پیوسته به من میگفتند گوریل و به خاطر سبیل، پسر صدایم میکردند. تمام این حرفها و توهینها باعث میشد از آنچه هستم متنفر شوم و حتی چند بار با قیچی سعی کردم ابروی پیوسته ایم را کوتاه کنم که نتیجه اش بدتر شد.”
عادت کرده ایم به دیگران در مورد ظاهرشان و اینکه اگر موهای بدن و صورتشان را بردارند چقدر زیبا میشوند پند و نصیحت ناخواسته بدهیم. از سنین بسیار کم دختران زیر فشار جامعه هستند که بدون مو باشند. تنها کسانی که از این پند و نصیحت ناخواسته سود میبرند همان پنددهندگان هستند که بابت این “خدمت” به جامعه از خود راضی هستند.
قضاوت و سرزنش زنان به خاطر یک هنجار ساختگی و رندوم در مورد زیبایی تا حد وارد کردن آسیب به روان و عزت نفس آنها کاری اشتباه و به دور از انصاف است. هر جامعهای ارزشهای ویژه خود را درباره زیبایی دارد. ولی در این عصر جهانی شدن که در آن زندگی میکنیم٫ رسانه ها یک تصویر جهانی از زیبایی ساختهاند که بدنی کاملن بیموست که باعث میشود زنان بابت موی بدنشان شرمنده باشند.
اینکه یک زن بخواهد موهای بدن و صورتش را بردارد یک تصمیم کاملاً شخصی است و جامعه حق ندارد حکم بدهد که چه چیزی برای زن “مناسب” است.